Reflectie

Was het onderwijs vroeger beter? Er is een lange traditie waarin briefschrijvers, verontruste leraren, roeptoeters, schreeuwlelijken en pessimisten deze overtuiging graag uitdragen.

Maar lees voor de verandering eens het prachtige No Satisfaction van Chris van Esterik. Het boek gaat over het opgroeien in de jaren zestig van de vorige eeuw, het leven op een gymnasium in Tiel staat centraal. Op de keper beschouwd is er sprake van ‘management by terror’: de rector doet dat op school met woorden, de ouders doen het thuis met flinke (lijf)straffen.

De schrijver analyseert de notulen van de docentenvergaderingen: de leerling is eigenlijk een tegenstander, een onwillige puber waar met brute kracht een grote hoeveelheid kennis in gepropt dient te worden. Het wemelt van uitspraken als ‘een hopeloze klas’, ‘dom en slordig’, ‘dom en lui’, ‘hij lijdt aan denkschuwheid’, ‘incarnatie van de vadsigheid’.

Elk spoor van een kritisch gesprek van pedagogisch-didactisch geschoolde vakmensen over leerlingen ontbreekt. Het is een en al afreageren door docenten. Nergens is sprake van enige vorm van reflectie of de onverschilligheid van leerlingen mogelijk ook voor een deel  wordt veroorzaakt door de manier van lesgeven. Zelfonderzoek? Nooit van gehoord.

Niet alles was vroeger beter.