Mr. Wheeler

versus

Mr. Walker

E-mail is een gevaarlijk medium. Achter toetsenbord en scherm is het verleidelijk om flink wat peper toe te voegen aan je berichten. Je bent boos, geërgerd, teleurgesteld en je meent al gauw dat je het recht hebt om het eens flink te zeggen. En natuurlijk, de ‘je’ is hier natuurlijk ook ‘ik’.

Een van mijn lievelingsfiguren uit de Donald Duck is Goofy, de goudeerlijke en naïeve hond. Goofy is de brave burgerman die geen vlieg kwaad doet, hij fluit terug naar de vogels en zet zijn vuilnisbak pas ‘s ochtends op straat als de vuilnisman komt. In de film Motor Mania uit 1953 speelt Goofy als mr. Walker de hoofdrol. Zodra hij achter het stuur plaats neemt, verandert zijn persoonlijkheid, hij wordt mr. Wheeler, een macho die bij stoplichten met gierende banden optrekt, mede weggebruikers snijdt, en automobilisten die niet snel genoeg uit de weg gaan, van de weg drukt. Zodra hij uitstapt wordt hij weer mr. Walker de brave burgerborst. We moeten in het verkeer moeite doen om menselijk te blijven. Dat komt, volgens sommigen, omdat autorijden verbale communicatie uitsluit. Je kunt alleen wat signalen uitzenden, maar hoe ze opgevat moeten worden is minder duidelijk en vragen stellen is er natuurlijk niet bij. Asymmetrische communicatie: je kunt alles roepen maar van luisteren en feedback is geen sprake.

Daar komt bij dat we, eenmaal in de auto gezeten ons anoniem wanen. De mensen die je zien ken je niet, de auto is dus een ideale plek voor zelfexpressie. En juist die anonimiteit heeft een groot nadeel. Uit psychologische studies blijkt dat het de agressie bevordert. Wanneer er geen menselijk contact is en er geen zicht is op de identiteit van mensen dan worden we een soort mr. Wheeler. Als de situatie verandert, veranderen wij mee. In het verkeer hebben we het omhulsel van de auto. Waarom die vent niet snijden? Je kent hem toch niet. Bij een proef liet men een auto expres wachten bij groen licht, eens kijken hoe lang het duurt voordat de auto’s erachter gaan toeteren: inderdaad erg snel. Als je het dak eraf zaagt, verminder je de anonimiteit. En inderdaad, bij een cabriolet duurde het langer voordat er getoeterd werd.

E-mailen of verkeer, de Mr. Wheeler in ons is nooit ver weg.