Brief op de divan
Het denkraam van een bestuurder in analyse
Maarten [1] stuurt een brief rond waarin hij meldt dat hij (weer) consultant wordt; en passant schetst hij zijn idee van leiderschap in het onderwijs. Zijn brief vroeg belet voor een sessie.
“Na zeveneneenhalf jaar stop ik bij de onderwijsstichting, ik ben toe aan een nieuwe uitdaging: senior consultant. Mijn passie ligt in het verder helpen van organisaties in onderwijs, overheid en zorg. Ik heb erg veel zin om met deze uitdaging te beginnen en met nieuwe mensen in contact te komen.”
‘Uitdaging’, ‘passie’, ‘veel zin in’: taal die je tegenkomt in de sollicitatiebrief van iemand die net een opleiding in vrijetijdsmanagement heeft afgerond. Dat weet Maarten natuurlijk ook, met deze holle woorden trekt hij een lange neus naar ons: het gaat jullie niks aan waarom ik overstap. Hij gebruikt de taal niet in dienst van een gedachte maar in plaats van gedachten (C.S. Lewis).
Op LinkedIn lees ik dat hij na een studie van een moderne vreemde taal begonnen is aan een loopbaan met als halteplaatsen directeur Arbeidsbureau, hoofd Personeelszaken, adviseur bij een bureau, schoolbestuurder en nu dus wederom consultant. Zijn eerste baan is het directeurschap (Hè? Je studeert af in de Frans taal- en letterkunde en je wordt meteen directeur van een Arbeidsbureau?). Bij nader inzien ontdek ik wat creatief tijdschrijven: er zit een gat tussen afstuderen en zijn eerste baan. Maarten maakt het graag spannend.
Bij zijn meest recente baan vind ik zijn credo:
“Ik breng organisaties in beweging”.
Aha, de organisaties waarmee hij zich inlaat bevinden zich in stilstand. Een grote onderwijsorganisatie met hoogopgeleide en eigengereide mensen zonder dynamiek? Die twintig scholen waar hij de ‘baas’ van was, zouden allemaal volkomen in rust zijn? Hm, maar laten we Maarten even volgen: een organisatie zonder beweging deugt in zijn visie niet: handen uit de mouwen dus! En als een ware Houdini is hij in staat al die scholen in beweging te krijgen. Gemakshalve gaat hij er vanuit dat zijn geduw ook meteen een beweging in de goede richting oplevert. Chapeau!
"Ik ben een geëngageerde, authentieke, betrouwbare en resultaatgerichte leider”.
Bescheidenheid is niet echt zijn ding, maar ach wat is een leider zonder een vleugje narcisme? Geëngageerd klinkt fijn en hip, al wil je toch ook wel weten waarméé hij zich verbonden voelt. God verhoede dat hij zich aangetrokken voelt tot de leer van het een of andere dwaallicht! Authentiek. Zou het? Een man die tot niet meer in staat of bereid is (ik weet niet wat erger is) wat zinnen uit het eerste het beste managementachtig boekje bij elkaar te grabbelen?
“Op een doortastende en innovatieve wijze probeer ik de gestelde doelen te bereiken. Ik breng mensen graag bij elkaar en daag hen uit om het beste uit zichzelf te halen.”
Als een ware verlosser ziet hij het licht en leidt hij zijn scholen in de goede richting. De mensen worden bij elkaar gezet en dan gaat de leider energiek los. Uiteraard op een geheel vernieuwende wijze. Het doet mij denken aan een chief whip, een ‘chef zweep’ die elke tegenspraak de kop indrukt. Leiderschapsmystiek afkomstig uit organisaties waarvoor je het liefst een straatje om wil gaan.
Je kunt natuurlijk tegenwerpen: neem je die tekst nu niet al te serieus? Een tegenvraag als antwoord: waarom ontleent hij zijn beeldspraak niet aan de wereld van de muziek? Daar draait het om luisteren, afstemmen en elkaar beter maken. Sterker: tijdens het musiceren móet je luisteren, je moet afstemmen op de anderen. De dirigent repeteert eindeloos om er gezamenlijks iets moois van te maken en daarom vooral een dienaar is. En als het lukt, dan voelt elk orkestlid zich opgenomen in een groter geheel waarin iedereen elkaar aanvult.
Kan Maarten niet beter met de muziek mee?
[1] Maarten (de naam is gefingeerd) was bestuurder van een organisatie van ruim twintig basisscholen. Na een aantal jaren maakt hij de overstap naar consultant. In een brief (gepubliceerd op LinkedIn en de website van het consultancybureau) motiveert hij zijn overstap.